Bạn đã bao giờ chứng kiến một người đuối nước nhưng không biết phải làm gì? Ở Việt Nam, trung bình mỗi năm có hơn 2.000 ca tử vong do đuối nước (theo Bộ Y tế 2023), điều đó cho thấy Kỹ năng cứu hộ cơ bản khi gặp người đuối nước cơ bản không chỉ là kiến thức sống còn mà còn là trách nhiệm của mỗi người đối với cộng đồng.
Tại SonlineSwim, schúng tôi nhận thấy chỉ một hành động kịp thời cũng có thể cứu sống một mạng người. Trong bài viết này, bạn sẽ nhận được các kiến thức thực tế, các bước hướng dẫn dễ hiểu để ngay cả khi chưa từng học cứu hộ, bạn cũng tự tin ứng phó với mọi tình huống nguy cấp dưới nước.
Bảng Giải Thích Thuật Ngữ
- CPR (Hồi sức tim phổi): Kỹ thuật ép tim và hà hơi giúp tim phổi hoạt động trở lại khi nạn nhân ngừng thở.
- Vật nổi: Phao cứu sinh, chai nhựa rỗng, áo khoác buộc chặt… bất cứ vật gì giúp nổi trên mặt nước.
- C-G-N-N: Quy trình Cấp cứu – Gọi – Nổi – Nén (ép tim).
- Bơi sinh tồn: Kỹ năng nổi, giữ hơi, tiết kiệm sức lực khi gặp sự cố dưới nước.
- Kỹ thuật kéo (Armpit Tow, Chin Tow): Các phương pháp kéo nạn nhân về bờ an toàn, giữ mặt nạn nhân luôn trên mặt nước.
Xem thêm: Bơi Lội (Swimming): Khám Phá Toàn Diện Lợi Ích Và Kỹ Thuật
Nhận diện dấu hiệu đuối nước thầm lặng
Bạn cần nhớ: Gần 90% trẻ em đuối nước không la hét hoặc vùng vẫy như trên phim. Người lớn cũng vậy – họ lặng lẽ, không gây chú ý.
Dấu hiệu nhận biết người đuối nước thầm lặng:
- Đầu ngửa ra sau, miệng há: Người đuối nước thường cố gắng ngửa đầu ra sau để há miệng lấy không khí nhưng không thể kêu cứu.
- Mắt mở to, lạc thần hoặc nhắm nghiền: Vẻ mặt thể hiện sự hoảng loạn, sợ hãi tột độ, đôi khi mắt mở trừng trừng nhưng vô hồn, hoặc nhắm nghiền lại.
- Tóc phủ lên mặt/trán: Người đuối nước không có khả năng tự gạt tóc ra khỏi mắt để nhìn rõ.
- Không phát ra âm thanh: Dù đang cố gắng thở một cách dốc và gấp gáp, họ không thể phát ra tiếng kêu cứu nào.
- Vẫy tay yếu ớt, không định hướng: Tay vẫy một cách yếu ớt, thường là để đẩy nước xuống nhằm giữ đầu nổi, chứ không phải vẫy gọi để thu hút sự chú ý.
- Thân người thẳng đứng, chân không đạp: Trông như đang leo thang vô hình dưới nước, thân người thẳng đứng mà chân không đạp hoặc đạp rất yếu, không thể tiến lên.
- Thở hổn hển, gấp gáp: Nếu ở gần, có thể nghe thấy tiếng thở gấp gáp, nặng nhọc.
- Trẻ em chìm nổi nhẹ nhàng: Đối với trẻ em, dấu hiệu đuối nước thường rất khó nhận biết. Trẻ có thể chìm nổi một cách nhẹ nhàng, trông giống như đang chơi đùa, khiến người lớn dễ dàng bỏ qua.
Hãy luôn cảnh giác và không chủ quan khi có người ở gần khu vực nước, đặc biệt là trẻ em. Sự giám sát chặt chẽ và khả năng nhận biết sớm các dấu hiệu này có thể cứu sống một mạng người.
Chú ý:
- Đừng bao giờ chủ quan với trẻ nhỏ dưới nước, kể cả khi có người lớn xung quanh.
- Mọi dấu hiệu trên đều xuất hiện chỉ trong vài chục giây – hãy luôn sẵn sàng quan sát!
Đánh giá nhanh nguy cơ trước khi cứu hộ
Nguyên tắc vàng: Bảo vệ an toàn của bạn là ưu tiên số 1 – đừng để sự dũng cảm thiếu kỹ năng biến bạn thành nạn nhân thứ hai!
Đánh giá tình huống:
- Vị trí & môi trường:
- Người gặp nạn ở gần bờ hay xa bờ?
- Nước sâu hay nông? Có dòng chảy mạnh, xoáy nước, đá ngầm không?
- Tình trạng nạn nhân:
- Nạn nhân tỉnh táo hay đã bất tỉnh?
- Có hoảng loạn, vùng vẫy nguy hiểm không?
- Khả năng của bạn:
- Bạn có biết bơi không?
- Đã từng học sơ cứu/cứu hộ chưa?
- Trang phục hoặc vật dụng có cản trở việc cứu hộ không?
- Nguồn lực hỗ trợ:
- Có ai khác ở gần giúp đỡ?
- Có phao cứu sinh, dây thừng, sào dài, vật nổi nào không?
- Điều kiện xung quanh:
- Thời tiết, ánh sáng, sóng to, gió lớn, nguy cơ khác?
Lưu ý: Nếu bạn không biết bơi hoặc tình huống quá nguy hiểm, tuyệt đối không nhảy xuống nước. Gọi cứu hộ ngay (114), kêu gọi người hỗ trợ, sử dụng vật nổi tiếp cận từ xa là lựa chọn an toàn nhất!
Xem thêm:
Dấu Hiệu Nhận Biết Đuối Nước Ở Trẻ Em & Cẩm Nang Cấp Cứu, Phòng Ngừa
Kỹ thuật cứu hộ cơ bản – Quy trình thực chiến (C-G-N-N)
Khi phát hiện người đang đuối nước, việc hành động nhanh chóng và đúng trình tự là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các bước cần thực hiện:
Bước 1 – Cấp cứu (Can thiệp)
Nhanh chóng xác định vị trí và tình trạng của nạn nhân.
Bước 2 – Gọi (Gọi trợ giúp)
Lập tức hô hoán để thu hút sự chú ý của mọi người xung quanh và gọi ngay số 114 (cứu hộ).
Bước 3 – Nổi (Sử dụng vật nổi)
Ưu tiên sử dụng các vật nổi có sẵn như phao, sào dài, dây thừng, chai nhựa rỗng hoặc thậm chí là áo khoác để ném cho nạn nhân bám vào từ xa.
Bước 4 – Nén (CPR)
Sau khi đã đưa nạn nhân lên bờ, hãy kiểm tra phản ứng của họ. Nếu nạn nhân bất tỉnh và không thở, hãy tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức. Không cố gắng dốc nước ra khỏi phổi nạn nhân, mà hãy tập trung vào việc thực hiện CPR.
Kỹ năng cứu hộ từ xa
Lựa chọn ưu tiên:
- Ném vật nổi: Phao cứu sinh, chai nước rỗng, áo khoác buộc chặt, thùng xốp – bất cứ thứ gì nổi đều có thể cứu mạng!
- Dùng sào dài/cành cây/dây thừng: Đưa sào/cành cây đến gần, tạo vòng lặp bằng dây thừng để kéo nạn nhân vào bờ.
- Bơi đẩy vật nổi lớn: Nếu bạn chắc chắn về khả năng bơi và tình huống an toàn, hãy đẩy một vật nổi lớn (tấm ván, thuyền hơi…) ra cho nạn nhân bám vào rồi kéo cả hai về bờ.
Kỹ năng cứu hộ dưới nước
Cách tiếp cận an toàn:
- Tiếp cận từ phía sau để tránh bị nạn nhân ôm chặt do hoảng loạn.
- Giữ khoảng cách bằng vật nổi để làm “rào chắn”.
- Trấn an nạn nhân: Nói lớn, dứt khoát: “Bình tĩnh, tôi sẽ giúp bạn!”.
Các kỹ thuật kéo nạn nhân:
- Kéo bằng cổ áo/tóc: Áp dụng khi nạn nhân bất tỉnh (nắm cổ áo hoặc tóc chắc, ngửa mặt lên nước).
- Kẹp ngực (Armpit Tow): Một tay vòng qua nách, giữ vai hoặc ngực, bơi ngửa kéo về bờ.
- Kéo bằng cằm (Chin Tow): Một tay dưới cằm, giữ hàm, đầu ngửa lên.
Thoát hiểm khi bị túm: Nếu bị nạn nhân ôm chặt, hít sâu, lặn xuống, bản năng sinh tồn sẽ khiến họ buông bạn ra. Khi thoát ra, lập tức di chuyển vòng ra sau và tiếp tục thao tác kéo.
Chú ý:
- Chỉ tiếp cận khi bạn chắc chắn về kỹ năng bơi cứu hộ và bản thân không gặp nguy hiểm.
- Luôn mang theo vật nổi (phao, chai nhựa rỗng, tấm ván…).
- Tuyệt đối không để bản thân thành nạn nhân thứ hai.
Phòng ngừa đuối nước
Các biện pháp phòng ngừa đuối nước hiệu quả nhất (theo khuyến cáo của WHO, Bộ Y tế 2024):
- Học bơi an toàn: Ưu tiên cho trẻ em và người lớn chưa biết bơi.
- Giám sát chặt chẽ: Không để trẻ nhỏ ở gần nước khi không có người lớn đi kèm. Người lớn cũng không nên bơi một mình ở nơi vắng.
- Trang bị áo phao: Khi đi thuyền, chơi các môn nước, hoặc ở vùng nước sâu, luôn mặc áo phao đạt chuẩn.
- Lắp đặt hàng rào, khóa an toàn: Đặc biệt với gia đình có hồ bơi riêng, rào chắn và khóa sẽ cứu rất nhiều mạng trẻ nhỏ.
- Tìm hiểu môi trường nước: Nắm rõ độ sâu, dòng chảy, biển báo nguy hiểm ở khu vực bơi.
- Tuyệt đối không bơi khi đã uống rượu/bia hoặc dùng chất kích thích.
- Học sơ cứu – đặc biệt là CPR: Để khi cần, bạn và gia đình biết cách cứu nhau đúng cách.
Theo UNICEF, hơn 80% trường hợp trẻ em đuối nước xảy ra ở khu vực xung quanh nhà, khi không có sự giám sát của người lớn. Chủ động phòng ngừa là chìa khóa bảo vệ sự sống!
Kết luận Kỹ năng cứu hộ cơ bản khi gặp người đuối nước
Bạn đã nắm được mọi bước then chốt để nhận biết, xử lý và Kỹ năng cứu hộ cơ bản khi gặp người đuối nước – hãy thực hành ngay hôm nay! Đừng đợi đến khi sự cố xảy ra mới tiếc nuối – hãy đầu tư cho mình và người thân kỹ năng sống còn này.
Chỉ cần bạn biết cách, một hành động nhỏ của bạn có thể thay đổi số phận của cả một gia đình. “Không có ai sinh ra là người hùng – nhưng ai cũng có thể trở thành người hùng khi biết cách cứu người đúng lúc!”
